Tanı ve tedavi amaçlı tıbbi cihazların, uygun ölçüde ve gerektiği yerde kullanılması büyük önem taşımaktadır. Tanı ve tedavide kullanılan cihaz ve sistemlerin büyük çoğunluğu elektriksel cihaz ya da sistemlerdir. Elektrik enerjisi tıp da ne kadar faydalı olsa da büyük tehlikeler oluşturabilir. Elektriksel tehlikelerin başında hastaların, çalışanların ve ziyaretçilerin elektrik kaçakları nedeni ile istenmeyen elektrik şokuna maruz kalmaları gelmektedir. Bunun yanında elektriksel kontaklardan çıkan kıvılcımların patlayıcı gazlarla temasından oluşabilecek patlamalar da önemli tehlikelerin başında gelmektedir. Bu elektriksel tehlikelerin hepsinin sonucunda hastanelerde hasta, çalışan ve ziyaretçiler için yaralanma ve ölümler meydana gelebilir. Bu nedenle hastanelerde elektriksel güvenlik belirli bir plan dahilinde organize bir şekilde sağlanmalıdır. Arızalı cihazlarda en çok karşılaşılan elektriksel alt yapı sorunları bu noktada arıza tespitlerinin önemi öne çıkmaktadır.
Yüksek Gerilim Sorunları
Kaçak Akım Sorunları
Gerilim Düşmesi ve Kesintisi
Şehir Şebekesinden Kaynaklanan Problemler
İzole Edilmiş Hasta Bağlantıları
Tıbbi Topraklama
Kesintisiz Güç Kaynağı Kullanımı
İzole Edilmiş Güç Sistemleri (Tıbbi IT Sistem)
Kompanzasyon
Aşırı Gerilim Koruma
Elektrostatik
Tıbbi cihazların gerekli periyodlarla elektrik güvenliği, koruyucu bakım ve kalibrasyon ölçümlerinin yapılarak faydalı ömrünün uzatılması istenilen bir durumdur.
Tıbbi cihazlarda bulunan arıza ve yöntemlere göz atarsak;
* Malzeme arızaları,
* İletim hat problemleri,
* Açık/kısa devreler,
* Soğuk lehimler,
* Programlı malzemelerin yazılım problemleri olarak arıza türlerini sınıflayabiliriz. Müdahale yöntemleri ise;
* Gerilim-Akım (V-I) Empedans Analizi
* Fonksiyonel Test * Kısa Devre Testi
* Programlı Malzeme Testi
Arızalı elektronik kartların onarımı sırasında dikkat edilecek hususlar ve onarma teknikleri şunlardır.
-Kart gözle fiziksel olarak kontrol edilmelidir.
– Elektronik karta giren çıkan ve kart üzerindeki soketlerin, yerlerine doğru olarak takıldığı kontrol edilmelidir.
-Kartlar basınçlı hava ile temizlenirken, ayar potlarının ve diğer hassas elemanların değer değiştirmemesine dikkat edilmelidir.
– Elemanların, varsa renk değişimlerinin nedenleri incelenmelidir.
– Bakır yollardan yanmış veya kavrulmuş olanlar tespit edilmeli ve izlenmelidir.
– Kart dışarıdan, uygun bir güç kaynağı ile beslenebilir.
– Enerji ve ya sinyal girişi başka kanala verme ve sinyal yönünü değiştirme metodu ile arıza aranabilir.
– Kart test pozisyonuna alınıp devre içinde olduğu durumda, teknik dokümanlarına uygun olarak test edilebilir.
– Ayakları gümüş kaplı elemanlar, oksitlenmiş röle kontakları temizlenmelidir.
– Elektronik kart üzerindeki ısıya duyarlı elemanlar uyarılarak arıza takibi yapılmalıdır.
– Kısa devreler, atlamalar, anahtar pozisyonları kontrol edilmelidir.
– Elektronik kartlar, gerek eleman bazında test yapan genel maksatlı, gerekse tüm fonksiyonlarını test edebilen özel amaçlı sistemlere bağlanarak test edilmelidir.
– Elektronik kartlar, dikkatli olunmak kaydıyla diğer bir muadil cihaza takılarak da fonksiyon yönünden test edilebilir.
-Kimyasal sıvı ihtiva eden kondansatör ya da ısıdan etkilenen elemanları kart üzerindeki ısı yayan malzemelerden uzaklaştırmak gereklidir.
– Kart üzerindeki bataryaların gerilimlerinin kontrol edilmesi gereklidir.
-Elektronik Kart beslemelerinin voltaj ve sinyal limitler dahilinde olduğuna emin olunmalıdır.
-Arızaya neden olabilecek, enerji yayan elemanların etkileri en aza indirilerek arıza giderilmelidir.
– Kartta çatlakların oluşmamasına ve delik içi kaplamaların bozulmamasına dikkat edilmelidir.
– Arıza durumunda, kart üzerindeki programlanabilen elemanlar kart devre üzerindeyken cihazın kendi yazılımı kullanılarak veya özel programlama aletleri kullanılarak programlanmalıdır.
-Devre Elektronik Kartların hata tamponları özel cihazlarla okunmalı veya hataları gösteren göstergelere bakılmalıdır. Arızalar müteakiben bu verilere göre aranmalı ve giderilmelidir.
– Elektronik Elemanları takarken ayak bağlantılarının kart üzerindeki karşılıklarına uyduğundan emin olunmalıdır.
– Bilhassa entegre devrelerden aynı ayak sayısını taşıyan ve aynı koda sahip olanları birbirine karıştırılmamalıdır.
– Kart üzerindeki anahtarlarla oynanmamalıdır. Bu durumları doğru bir şekilde, her ihtimale karşı bir yere kaydedilmelidir.
– Kartı yerine takarken dış bağlantılar ve kilitleme kolları unutulmamalıdır.
– Kart üzerinde ölçüm yaparken tercihen uzatma kartları kullanılmalıdır.
-Onarım esnasında karttan sarkan kabloların yorularak kırılmalarına meydan vermemek için onları bantla karta sabitlenmelidir.
– Kart mekanik stres altına sokulmamalıdır. Çatlaklara ve kırılmalara sebep olunabilir.
– Fazlaca ısınan elemanların montajı yapılırken karttan uygun miktarda uzaklaştırılmalıdır.
– Entegre devreleri soketlere doğru yönde yerleştirilmelidir.
– Arızalı kart yerine yeni kart takarken yeni kartın versiyon numarasına, parça numarasına bakılmalı ve üzerinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
– Kart yerine yerleştirilirken, etraftaki komşu kartların ve konnektörlerin hasar görmesi önlenmelidir.
– Kart üzerinde ikaz ve bilgi için konulmuş sesli ve görsel uyarı elemanlarının ne işe yaradığı öğrenilmelidir.
– Elektriksel gürültüye, ısı birikmesine ve benzeri olumsuz etkilere karşı alınmış tedbirler ortadan kaldırılmamalıdır.
– Yapılan modifikasyonlar cihazın ilgili dokümanına iliştirilmelidir.
-Kartları soğutan sistemlerin çalışır olmasına ve toz filtrelerinin temiz bulundurulmasına dikkat edilmelidir. Aralıklı olarak kontrolleri yapılmalıdır.
-Kartlar metal gövdeye metal vida ile tutturuluyorsa gerekli olabilecek izolatör ve ayırıcı elemanlar (borular ve benzeri elemanlar) kullanmaya özen gösterilmelidir.